Dlaczego w Hiszpanii są kraty w oknach?

Czy rejas to element kultury czy w Hiszpanii mamy się czego obawiać? Sprawa krat w oknach jest złożona…

Kraty w oknach – historia i znaczenie

Afrykańskie korzenie a kraty w oknach

Kraty w oknach to dziś tradycyjne rozwiązanie architektoniczne spotykane w Hiszpanii. Ten rejon świata zawdzięcza je Maurom, którzy znacząco wpłynęli na architekturę Półwyspu Iberyjskiego. Ci ówcześni wyznawcy islamu budowali niskie budynki, aby nie dorównywać stwórcy. Swój indywidualizm i bogactwo reprezentowali poprzez wielkość i zdobnictwo krat w „otworach” domostw, które stawały się wizytówką właściciela.
Nawet w legendach wspomina się o kratach, które służyły zazdrosnym mężczyznom trzymającym swoje żony i córki w zamknięciu.

Maurowie (a dzięki nim i Mozarabowie) mieli wysoce zaawansowaną technikę wydobywania surowców, oczyszczania ich, wytapiani i kucia żelaza. Nie dziwi więc, że te zdobycze były widoczne i powszechnie w ich kulturze.

Czasy Chrześcijańskie

Chrześcijańscy władcy powoli spychali Maurów coraz niżej na mapie Hiszpanii. Z końcem XV wieku przejeli ostatnie miasto w Andaluzji – Granadę. Maurowie przebywali na terenach Hiszpanii prawie 800 lat. Dlatego też następne pokolonia przejeły wiele rozwiązań z kultury arabskiej, w tym wydzielanie przestrzeni „kratami”.

Od średniowiecza w świątyniach stosowano rozwiniętą sztukę kucia z żelaza. Umożliwiała fizycznie odzielanie przestrzeni widowni od sacrum. Jednocześnie zdobiąc i przemycając elementy dekoracji stanowiących alegorię chrześcijaństwa i gry światłem. Dzięki temu w dzień wpadające światło tworzyło przebujające się przez kraty promienie słoneczne. By potem oświetlone nocą wnętrza, widziane przez kraty w otworach okiennych, kusiły ludzi mijających światynie do zainteresowania się. Przyciągało to publikę niczym latarnie ćmy.

Koncepcja architektoniczna krat

Gra światłem, otwarcie przestrzeni przy jednoczesnym jej zamknięciu jest bardzo popularnym w Hiszpanii rozwiązaniem architektonicznym, które spełnia fukcję tzw. „przezroczystych drzwi”. To dlatego, że okratowane wejścia do domów, patio, ogrodów, tarasów pozwalają na oglądanie z ulicy przybytku bez przekraczania progu posiadłości.
Te podglądane przez nas patia są ozdabiane licznymi elementami ceramiki i roślinności. Właściciel chce, żeby wyglądało to okazale. A dzięki kratom ma możliwość pochwalenia się tym przed każdym przechodniem, który mija jego posiadłość.
Poza tym tą samą fukcję spełniają kraty w oknach z poupychanymi za nimi doniczkami i ozdóbkami. I to samo jest z pięknie okwieconymi balkonami, które równie często wykonane są tak by komponowały się z pozostałymi „kratami” budynku.

Ta dbałość o wizerunek posiadłości z zachowaniem tradycji krat przyczynia się do tworzenia wspólnej dla danej okolicy przestrzeni krajobrazowej. To jest to co urzeka nas wizualanie gdy odwiedzamy hiszpańskie miasta i miasteczka.

Współcześnie

Poznając historię znaczenia krat w hiszpańskiej architekturze powinniśmy zaznaczyć współczesne powody dalszego ich stosowania, a jest ich kilka.

Bezpieczeństwo

Myśląc o kratach w oknach zapewne szukaliście wytłumaczenia w częstych włamaniach.
W legendach kraty miały uniemożliwić ucieczkę kobiet, ale dziś wstawiamy kraty w miejscach w których obawiamy się wtargnięcia do domu. Szczególnie w przypadku hiszpańskich przesuwnych oknach, gdzie „zaczepy” zamykające łatwo się łamią, a same okna stoją otworem przez większość nocy, po upalnych dniach. Kraty są wstawiane ze względów bezpieczeństwa na najniższych piętrach budynku.

Hiszpańskie prawo

Aktualne prawa lokatorskie w Hiszpanii nie zabezpieczają należycie właścicieli posiadłości. Czy słyszeliście o dzikich lokatorach tzw. „ocupas”, których chronii prawo? Ten problem ciągnie się w Hiszpanii od wielu lat. I jedynym ukłonem w kierunku właścicieli jest ustawowe skrócenie czasu trwania procesów sądowych w takich sprawach. Nie dziwią więc montowane kraty w oknach jako profilaktyka przed ewentualnymi problemami.

Ulgi, zniżki i wartość nieruchomości a kraty w oknach

Kraty jako podniesienie bezpieczeństwa i dodatkowa inwestycja w budynek podnoszą wartość nieruchomości. Dzięki nim można dostać ulgę na ubezpieczenie, a nawet zniżkę przy wycenie instalacji alarmu. Budynki posiadające kraty w oknach wypadają lepiej w kalkulacji ryzyka bezpieczeństwa u usługodawców.

Podsumowując, przy tych wszystkich poruszonych kwestiach bezpieczeństwa warto mieć świadomość i pamiętać jednak o tradycji krat. Co więcej ich udziału w tworzeniu wyjątkowej przestrzeni krajobrazowej hiszpańskich uliczek jest nieoceniony.

Zobacz też artykuł o 5 niespodzianekach w hiszpańskich mieszkaniach.